Protein, sağlıklı bir vücudun temel yapı taşlarındandır. Bağışıklık sisteminin en mühim yardımcısı olmasının yanı sıra çocukluk çağında büyümeyi ve gelişmeyi destekler. Bu denli önem arz etmesi, protein içeren besinleri hayatımızın merkezine koymamız gerekliliğini şart koşuyor. Protein denince akla gelen ilk besin ise kahvaltıların vazgeçilmezi olan yumurtalar!
İçerisinde birçok vitamin ve mineral barındırması, farklı şekillerde tüketilebilmesi ve çeşitlerinin olması; sağlıklı bir takviye olmanın yanında çoğu damak zevkine de hitap edebilen türde bir havyansal gıda olarak karşımıza çıkıyor. Sadece kahvaltıların ana ürünü değil, birçok yemek ve tatlının yapımında da sıklıkla kullandığımız yumurtaların çeşitleri nelerdir, ne gibi faydaları var birlikte inceleyelim.
Tavuk Yumurtası: Bir adet tavuk yumurtası ortalama 75 kaloridir. Demir, kalsiyum, protein, karbonhidrat, A vitamini, potasyum gibi vitamin ve mineraller içerir. Hafıza problemleri, kas sistemi; kalp, beyin ve göz sağlığı üzerinde son derece olumlu etkileri vardır. Pişirme tercihine göre farklı şekillerde tüketilebilen yumurtanın, en sağlıklı formu ise haşlanmış halidir. Ancak yumurta haşlarken geçirilen süreye dikkat etmelisiniz. İçi yeşillenen ya da grileşen yumurtalar vitamin ve minerallerini kaybetmektedir. Yumurta haşlarken tavsiye edilen süre kaynama başladıktan sonra ortalama 6-7 dakikadır.
Bıldırcın Yumurtası: Tavuk yumurtasına göre boyut olarak daha küçük olan ancak besin değeri açısından çok daha yüksek değerlere sahip bıldırcın yumurtası demir, B1, B2 ve fosfor bakımından son derece zengindir. Tadı ve pişirme şekilleri tavuk yumurtasıyla aynı olsa da kolesterol oranının düşük olması en sağlıklı temel gıda ürünleri arasında yer almasını sağlıyor. Hem çiğ hem de pişirilerek tüketilebilen bıldırcın yumurtasının en bilinen faydası ise ses tellerini iyileştirici özelliğidir. Buna ek olarak göz sağlığı, solunum yolu hastalıkları, öksürük, kansızlık, yüksek tansiyonun dengelenmesi gibi rahatsızlıklara da iyi geldiği bilinmektedir.
Ördek Yumurtası: Kabuk yüzeyi yağlı ve beneksiz olan ördek yumurtaları, protein yönünden kuvvetli olsalar da daha çok pastacılık alanında kullanılırlar. Tavuk yumurtasına göre daha büyük bir hacme sahip yapıları ve yüksek kolesterol oranlarıyla sık tüketime uygun yumurtalar değildir. Antioksidan özelliği bulunan ördek yumurtaları oldukça yüksek kalorili besin çeşitleri arasında yer alır. Yumuşak kabukları, yumurta içerisine bakterileri taşıyabileceği için, buzdolabında yıkanmadan muhafaza edilmelidir. Bir havuç kadar A vitamini içeren bu yumurta türünün, göz sağlığını olumlu yönde etkilediği de bilinmektedir.
Kaz Yumurtası: Tavuk yumurtasının yaklaşık üç katı büyüklüğündedir. Tavuk yumurtalarında olduğu gibi omlet vb. şekillerde pişirilebilir. Kabukları son derece kalın ve sert olan kaz yumurtalarını bir bıçak yardımı ile üzerine vurarak kırmak mümkündür. Önemli bir enerji kaynağı olmasının yanı sıra demir, fosfat, kükürt, potasyum, bakır, sodyum ve magnezyum gibi önemli mineralleri içerir. Kalori ve kolesterol değeri yüksek olan kaz yumurtasının fazla tüketimi olası sorunlara yol açabileceği için doktor kontrolünde tüketilmesi tavsiye edilir.
Selenyumlu Yumurta: Bitkilerden elde edilen bir tür mayanın, selenyum ile zenginleştirilerek tavuklara yedirilmesi sonucunda elde edilirler. Kansere karşı son derece güçlü olan glutatyon peroksidaz enzimini etkin hale getiren selenyum içeren yumurtalar, bağışıklık sistemini desteklerken birçok hastalığa karşı da koruma sağlıyorlar. Beyindeki hücreleri gençleştirirken cilt üzerindeki yaşlanma etkilerini de en aza indiriyor. Diğer yumurta çeşitlerinde olduğu gibi kişinin tercihine bağlı olarak haşlayarak ya da yağda pişirerek tüketilebilirler.
Organik Yumurta: Hiçbir katkı maddesi ve kimyasal içermeyen, tamamen doğal yemlerle beslenen tavukların yumurtasıdır. Yaşadıkları alanlarda strese girmeden serbest bir şekilde dolaşarak yumurtlaması sağlanan tavuklar, kafes vb. ortamlarda yetişenlere oranla çok daha sağlıklı ürünler sunar. Yapay yem ile beslenen tavuklara göre çok daha küçük ebatlarda bulunurlar. Paketlerin üzerinde 0 kodu ile belirtilirler. Özel kurallara tabi olarak kontrollü bir şekilde üretilen organik yumurta çeşitleri, yumurtalar arasında en sağlıklı olanlardandır.
İçerikler
Yumurta Tüketirken Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Hususlar
Birçok yiyecekte olduğu gibi yumurta tüketmeden önce de dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. Olası sağlık problemleri yaşamamak adına yumurta tüketirken hangi noktalara dikkat edilmesi gerektiğini şöyle sıralayabiliriz:
- Çiğ ve az pişmiş yumurtalarda bakteri kaynaklı zehirlenmeler meydana gelebilir. Bu nedenden dolayı yumurtanızı pişirerek yemeniz olası sorunların önüne geçer.
- Yüksek ısıda pişirilen yumurtalar vitamin ve minerallerini kaybeder. Pişirme işleminden önce ısı ayarına ve süresine dikkat etmelisiniz.
- Yumurta, yapısı nedeniyle kolesterol içeren bir besindir. Kolesterol sorunu olmayan çocukları ve gençleri olumsuz yönde etkilemese de yetişkinlerin dikkatli tüketmesi gerekmektedir.
- Herhangi bir sağlık problemi olmayan kişilerin, cinsiyet ve yaş grubuna göre farklılık göstermekle beraber, günde bir tane yemesi tavsiye edilir.
- Yumurtalar mutlaka buzdolabında ve üstü kapalı bir şekilde saklanmalıdır. Böylelikle kullanım süresini uzatacağınız gibi bayatlamalarını da engelleyebilirsiniz.
- Yumurtalar kesinlikle yıkanmaması gereken gıda ürünlerindendir. İnce yapılı kabukları, bakterilerin içeri girmesine neden olacağı için aynı zamanda çabuk bozulmalarına da yol açacaktır.
Bayat Yumurta Nasıl Anlaşılır?
Taze olmayan yumurta tüketimi ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Yumurta satın almadan önce mutlaka bayat olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Aşağıda yer alan ipuçları sayesinde bir yumurtanın taze mi yoksa bayat mı olduğunu kolaylıkla anlayabilirsiniz.
Su Yardımı ile Test Etme: Yumurtanın tazeliğini test etmek için uygulayabileceğiniz en basit yöntemlerden biri su testidir. Su dolu bir kaba yumurtayı nazikçe bırakarak dibe batıp batmadığını gözlemleyin. Eğer yumurta dibe çöküyorsa taze demektir. Ancak batmıyor ve suyun yüzeyine çıkıyorsa yumurtanın bayat olduğu anlamına gelir. Suyun orta kısmında kalıyor ise son kullanma tarihinin yaklaştığına işaret eder.
Ses Yöntemi ile Test Etme: Tazeliği konusunda endişe duyduğunuz yumurtayı salladığınızda içinden cıvık bir ses gelmiyorsa bayat olmadığı anlamına gelir. Ancak yumurtanın içerisinden yoğun bir ses geliyorsa, tazeliği konusunda endişe duymalısınız.
Rengine Bakarak Test Etme: Yumurtayı bir kaba kırdığınız zaman sarısı ve beyazı birbirinden kolay ayrılıyorsa, bayatlamış olma ihtimali vardır. Taze yumurtaların sarısı ve beyazı birbirine daha bağlıdır. Ayrıca taze yumurtaların beyaz kısmı bulanık şeffaf renktedir.
Koku Yöntemi: Bozuk yumurtalar çiğ veya pişmiş fark etmeksizin keskin bir koku yayarlar. Kötü kokan yumurtaları tüketmekten kaçınmalısınız. Taze yumurtalar ise çiğ iken dahi kötü kokmazlar.
Yumurta Fiyatları
Piyasada birçok yumurta çeşidi bulunduğundan bahsetmiştik. Tavuk yumurtalarından ördek yumurtasına kadar değişik şekillerde karşımıza çıkan bu değerli besinin, üretilme biçimleri de bir o kadar farklı. Tabi olduğu kurallardan kullanıldıkları yeme kadar değişen yumurta fiyatları arasında en yüksek etikete sahip olanlar ise genellikle organik olanlar. Doğal yumurtaları ise peşi sıra vitaminle zenginleştirilmiş yumurtalar takip ediyor. Ördek ve kaz yumurtaları ise görece daha zor temin edildiklerinden dolayı, yine yüksek etikete sahip olabiliyorlar.
Genel olarak değerlendirdiğimizde; yumurtanın son derece önemli bir besin çeşidi olduğunu görmekteyiz. Tadı, kokusu, içeriğindeki vitamin ve mineral oranı gibi değişkenlere sahip olsa da sağlıklı bir yaşam için temel gereksinimlerden. Her bütçeye uygun olarak bulunabilen söz konusu değerli besini sofralarınızdan eksik etmemelisiniz.
