Bademcikler, boğazın her iki yanında bulunan toplam iki geniz etinden oluşur. Bademciklerin savunma sisteminin bir parçası olduğu ve vücuda ilk olarak solunum yolu yoluyla giren mikroorganizmalara yanıt veren enfeksiyonla mücadeleye yardımcı olduğu kabul edilir. Ancak bazı insanlarda bademcikler enfeksiyonu önlemek yerine kalıcı iltihap (bademcik iltihabı) veya bademcik taşı gibi hastalıklara neden olabilir, bu yüzden yarardan çok zarar verir. Bu durumda doktor tavsiye ederse bademciklerin alınması veya farklı bir tedavi prosedürü uygulanması gerekebilir.
Ayrıca ilginizi çekebilir:
Bademcik taşları; besin artıkları, mukus ve bakteri birikimi nedeniyle bademcikler üzerinde sert birikintilerdir. Bazı durumlarda rahatsız edici belirtilere neden olmaz, bazı bademcik taşlarında ağrı, boğazda tahriş, yutma güçlüğü, ağızda hoş olmayan koku gibi sorunlara neden olabilir. Bademciklerde bulunan taşlar aynı zamanda bakteri yuvasını oluşturduğundan bu hastalığın belirtilerini yaşayanların hekim kontrolüyle tedavi edilmesi ve gerekli tedavinin alınması faydalıdır.
İçerikler
Bademcik Taşı Nedir?
Bademciklerde çöküntü vardır, bakteri, mukus, ölü hücreler, besinler ve diğer birçok madde burada birikir ve hapsolur. Bu maddelerin birikmesi ve zamanla sertleşmesinin sonucu kaya benzeri sert bir yapının oluşur. Bademcik taşı denilen bu yapılar ağrılı veya ağrısız olabilir ve boyutları değişkendir. Genellikle bademcik taşlarının tekrarlayan bademcik iltihabı olan hastalarda daha yaygın olduğu bulunabilir. Bademcik taşı vakalarının çoğunda taşların boyutu genellikle pirinç taneleri ve üzüm boyutu arasındadır. Çoğu insanda küçük beyaz veya sarı bademcik taşları vardır.
Küçük boyutlarından dolayı genellikle herhangi bir belirti vermezler ve tedavi gerektirmezler. Bademciklerin konumu ve taşların küçük olması nedeniyle bademcik taşlarının görülmesi de zordur. Bu nedenle birçok insan küçük bademcik taşlarına sahiptir, ancak farkında değildir. Büyük bademcikli taşlar nadirdir ve rahatsızlık ihtimali taşların boyutuyla doğru orantılıdır. Aynı zamanda büyük bademcik taşları ağızda kendini belli eden hoş olmayan bir koku üretecektir.
Bademcik Taşı Semptomları Nelerdir?
Bademcik taşları birçok insanda herhangi bir belirti veya rahatsızlığa neden olmaz. Taşların boyutu arttıkça semptomların görülme olasılığı artmasına rağmen, sadece X-ışınları ve BT (bilgisayarlı tomografi) tetkik sonuçlarında çok büyük bademcik taşları bulunmuştur. Bu durum aynı zamanda taşın konumu ile de ilgilidir. Bademcik taşlarının neden olduğu yaygın semptomlar şunları içerir:
- Ağızda hoş olmayan koku
- Boğaz ağrısı
- Acılı öksürük
- Disfaji
- Ağızda beyaz veya sarı lekeler
- Şişmiş bademcikler
- Kulak ağrısı
Bilimsel araştırmalar, sık sık bademcik iltihabından muzdarip olan ve ağzında hoş olmayan bir kokuya sahip olan herkeste bademcik taşı olduğunu göstermektedir. Sık bademcik iltihabı olan hastalarda bademcik iltihabının neden olduğu semptomları bademcik taşı semptomlarından ayırt etmek zordur. Öksürük semptomları genellikle boğazdaki taşların tahriş etmesinden kaynaklanır. Bademcik taşlarının neden olduğu ağrı bazen kulak ağrısı gibi gelebilir. Bu nedenle kulak ağrısı hisseden hastalar için bu olasılığı göz önünde bulundurmakta fayda vardır.
Bademcik Taşı Nedenleri Nelerdir?
Bademcikler anatomik yapısı gereği belirli çatlak, boşluk, tünel ve çukurlardan oluşur. Bu alanlar ölü hücrelerin, mukusun, tükürüğün, besin maddelerinin ve bakterilerin birikmesi için uygun bir ortam oluşturur. Bademciklerin girintili yapısında bu kalıntıların birikmesi ve sıkışması nedeniyle bademcik taşları oluşur. Bakteriler ve belirli mantar türleri bu birikintileri yiyecek olarak kullanır. Sonuç olarak hem enfeksiyon hem de ağız kokusu meydana gelir. Ağız kokusu bademcik taşlarını besleyen bakterilerden kaynaklanır. Bu bakteriler oksijensiz sülfit üretir. Bunlara ek olarak, bademcik taşlarının nedenleri için aşağıdaki diğer faktörler de söylenebilir:
- Yetersiz ağız ve diş hijyeni
- Kronik sinüs sorunları
- Büyük bademcikler
- Kronik bademcik iltihabı
Tüm bu nedenlere rağmen ağız ve diş bakımına en çok önem veren kişilerde bile bademcik taşlarına rastlanabilir. Bu nedenle bademcik taşı semptomları veya sık boğaz enfeksiyonu olan kişiler bir tıp kurumu tarafından muayene edilmelidir.
Bademcik Taşı Nasıl Anlaşılır?
Bademcik taşı, özellikle kronik tonsillitli hastalarda dikkat edilmesi ve üzerinde çalışılması gereken konulardan biridir. Bademcik taşı semptomları için tedavi arayan tıbbi kurumlardaki hastalar bir kulak burun boğaz polikliniğine gitmelidir. Doktorun fizik muayenesi sayesindebademcik taşı teşhis etmek kolaydır. Doktor boğaz muayenesi yaptığında tahta bir çubuk yardımıyla dili aşağı bastırır ve boğaza doğru ışık yayar. Böylece boğaza ve bademciklere daha detaylı gözlem yapılır. Ancak bademcik kıvrımlarına gizlenmiş bazı taşlar fizik muayene sonucunda bulunmayabilir. Bu durumda doktor şüpheli ise, X-ışınları veya bilgisayarlı tomografi (CT) kullanarak X-ışını muayenelerine başvurmanız gerekebilir. Bu medikal görüntüleme yöntemi ile görünmeyen bölgedeki bademcik taşları net bir şekilde teşhis edilebilmektedir.
Muayenelere ve teşhis testlerine ek olarak, hastanın tıbbi geçmişini kaydetmek de önemlidir. Hastanın boğazı ne sıklıkla enfekte olduğu, yutmada güçlük çekip çekmediği ve nefesinin kötü olup olmadığı hakkında bilgi almak önemlidir. Tüm bu bilgiler ve muayene sonuçlarına göre gerekli tedavi planı doktor tarafından belirlenir ve hastaya aktarılır.
Bademcik Taşı Nasıl Tedavi Edilir?
Bademcik taşları küçükse ve hastaya ciddi bir rahatsızlık vermiyorsa herhangi bir müdahaleye gerek yoktur. Kişi ağız ve diş hijyenini sağlamak için fırçalama, diş ipi kullanma, dil temizleme gibi uygulamalara dikkat etmelidir. Küçük bademcik taşları yeni oluşmuştur ve evde pamuklu çubukla çıkarılabilir. Ancak boğaza çok fazla baskı uygulamayın ve yumuşak uçlu pamuklu çubuklar dışında bademcik taşlarını yabancı cisimlerle temizlemeye çalışmayın. Ayrıca tuzlu su ile gargara, bademcik taşlarını etkili bir şekilde çıkarabilir ve yeni taş oluşumunu engelleyebilir.
Bademcik iltihabı genellikle antibiyotik ilaçlarla tedavi edilir. Öksürük, yutma güçlüğü, şişlik ve ağrı gibi istenmeyen etkilere neden oluyorsa bademcik taşlarını çıkarmanız gerekebilir. Benzer şekilde çok büyük bademcik taşları da ameliyatla alınmalıdır. Bademcik taşları uzun süreli tekrarlayan bir sorun haline gelirse ve sık sık bademcik enfeksiyonları olursa, bademcik taşlarının alınması gerekebilir. Bu işleme tonsillektomi denir. Başka bir terapötik uygulamada, bademcik taşlarını çıkarmak için lazer ışınları veya radyo frekansı kullanılır. Doktorun detaylı muayenesine göre uygun tedavi belirlenebilir.
Bademcikler hakkında: https://tr.wikipedia.org/wiki/Bademcik
